جراحی دیسک کمر روشی درمانی است تا به مدد این روش، دردهای ناشی از بیرون‌زدگی دیسک‌های موجود در بین مهره‌های بخش انتهایی ستون فقرات، التیام یابد. در صورت عدم مداوا ممکن است، اعصاب اطراف ستون مهره‌ها تحت‌فشار مضاعفی قرارگرفته و به‌مرورزمان ضعف و بی‌حسی نیز در بخشی از بدن مشاهده شود. در این مطلب بیشتر باب جراحی دیسک کمر و جنبه‌های مختلف آن سخن می‌گوییم.
فهرست مطالب
انواع مختلف جراحی دیسک کمر
انواع مختلف جراحی دیسک کمر به دودسته کلی تهاجمی و کم تهاجمی تقسیم‌بندی می‌شوند. بدین ترتیب به‌تمامی روش‌های جراحی که پزشک در آن از ابزارهای عمل به‌منظور برش ناحیه‌ای از بدن استفاده می‌کند، جراحی تهاجمی اطلاق می‌گردد. با پیشرفت باورنکردنی در صنعت پزشکی امروزه انواع مختلفی از جراحی‌های کم تهاجمی نیز وجود دارند که به جراح اجازه می‌دهند، بدون کمترین آسیب به بافت و اعصاب آن عمل را انجام دهد. بدین ترتیب دوران نقاهت و بستری شدن و ناراحتی‌های بعد از عمل نیز کاهش می‌یابد. ولی هرکدام از این دودسته خود به بخش‌های دیگری تقسیم می‌شوند که بیان آنها نیز خالی از لطف نیست.
انواع جراحی های تهاجمی
وقتی نگاهی به جراحی دیسک کمر می‌اندازیم، روش تهاجمی را بهترین و اثرگذارترین روش ممکن از گذشته تا حال حاضر می‌بینیم. این نوع جراحی با دو روش عمل باز و عمل باز میکروسکوپی قابل‌اجرا است و شامل دو گونه زیر است:
- جراحی دیسک کمر لامینگتومی (فورامینوتومی یا دسککتومی)
- جراحی دیسک کمر میکروسکوپی
انواع جراحی‌های کم تهاجمی
طبیعی است وقتی قرار است در پوست و هیچ‌کدام از اندام‌های درونی بدن برشی ایجاد نشود، نیاز به پروسه‌ای خاص به‌منظور انجام جراحی دیسک کمر وجود دارد. اغلب در این روش با سوراخ نمودن بخش موردنظر و وارد نمودن سوزن یا آندوسکوپ، پزشکان سعی دارند به فضای دیسک دسترسی پیدا نمایند. بدین ترتیب شامل دو روش بدین شرح است:
- جراحی دیسک کمر لیزری
- جراحی دیسک کمر آندوسکوپی
دلایل بروز دیسک کمر در میان افراد
در حالت عادی کمتر پیش می‌آید که فردی دچار دیسک کمر شود، فقط در زمان خاص که به بدن فشار، ضربه یا شوک ناگهانی وارد می‌شود، افراد به چنین عارضه دردناک و خطرزایی مبتلا می‌گردند. از این شرایط می‌توان به حمل اجسام سنگین، ورزش‌های غیر اصلی، تصادفات سخت و چرخش ناگهانی کمر اشاره نمود. البته چاقی و اضافه‌وزن و بالا رفتن سن نیز می‌تواند از علل بروز این مشکل باشند. همچنین بارداری‌های متعدد در بانوان، بیماری‌های مرتبط با تخریب استخوانی، نشستن‌های نادرست شاغلین در طولانی‌مدت و … نیز می‌تواند بر تشدید این عارضه تأثیرگذار باشند و فرد را نیازمند جراحی دیسک کمر نمایند.
چه افرادی به جراحی دیسک کمر نیاز دارند؟
در ابتدا پزشکان حاذق می‌کوشند تا به مدد درمان‌های دارویی به مداوای بیمار بپردازند و فارغ از جراحی و مضرات آن سلامتی را به وی بازگردانند. ولی در صورت انجام اقدامات غیر جراحی مانند مصرف داروهای ضدالتهابی، مسکن، فیزیوتراپی، تزریق استروئیدها و … و عدم رؤیت بهبودی ناچاراً پزشک جراحی دیسک کمر را تجویز می‌نماید تا به مدد آن درد، رنج و ناراحتی‌های بیمار را التیام بخشد. به‌واقع در بسیاری موارد افراد به دلیل دیسک کمر حتی از انجام فعالیت‌های معمول روزانه خود نیز بازمی‌مانند که در این حالت جراحی برای آنها یک‌راه نجات تلقی می‌شود.
جایگزین‌های پزشکی مورد تأیید برای جراحی دیسک کمر
گاهی پزشک پس از معاینه و بررسی‌های بالینی متوجه می‌شود، به‌جای جراحی دیسک کمر می‌تواند از روش‌های جایگزین که بیشتر حول تزریق موادی خاص شکل‌گرفته، استفاده نماید. بدین ترتیب راحت‌تر و کم تهاجمی‌تر به مداوای بیمار بپردازد. از این روش‌های جایگزین می‌توان به این موارد اشاره نمود:
- تزریق پلاسمای غنی از پلاکت
- تزریق اوزون
- تزریق استروئید اپیدورال
- تزریق دسکو ژل
خطرات و عوارض احتمالی جراحی دیسک کمر
بسته به مقاومت بدنی افراد و نوع واکنش بدن به جراحی، عوارض به‌گونه‌های مختلفی گاهاً بروز می‌کند. این ناراحتی‌ها می‌تواند از عفونت در ناحیه برش شروع‌شده و تا عود مجدد بیماری، آمبولی ریه، آسیب‌دیدگی عصب‌ها، ایجاد مشکل در مجاری ادرار و … را نیز شامل شود. اگرچه حدود 80% از عمل‌های جراحی دیسک کمر با موفقیت به انجام رسیده‌اند، اما برخی از آنها نیز گاهاً ناموفق و با بازگشت مجدد بیماری روبرو بوده‌اند.
مراقبت‌های پس از جراحی دیسک کمر
پس از جراحی دیسک کمر از رسیدگی به پانسمان‌ها غفلت نورزید. همچنین رعایت نکاتی چند مانند استفاده مداوم از کمربند طبی، اجتناب از استحمام 3 تا 5 روز بعد از عمل، استفاده از بالشت‌های حمایتی در هنگام خواب و … می‌تواند، علاوه بر بهبودی کامل دیسک، ترمیم زخم‌ها را نیز تسریع نماید. از دیگر این نکات می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- عدم استفاده از بتادن به‌صورت مستقیم بر روی زخم
- انجام فعالیت‌های نرم ورزشی و نرمش‌های ملایم به‌منظور بهبود گردش خون
- استفاده از یخ درمانی باهدف کاهش التهابات و تورم‌های ناحیه جراحی‌شده
- انجام منظم فیزیوتراپی و توان‌بخشی
- توجه به ویزیت‌های مرتب پس از عمل
